Veel paarden hebben te maken met mestwater of slechte mest. Het beeld van achterbenen die onder het bruine water zitten zal je niet onbekend zijn. Deze problemen worden vaak op één hoop gegooid, maar de oorzaak ligt net wat anders. In deze blog wil ik de meest voorkomende oorzaken van mestwater op een rijtje zetten om je een idee te geven van waar het mestwater van jouw paard vandaan zou kunnen komen.
Wat is mestwater?
Als we het hebben over mestwater doel ik erop dat je paard vaak wel degelijke mest heeft, maar dat er na het mesten of op willekeurige momenten ook water (mee) uitgescheden wordt. Mestwater bestaat uit verschillende verteringssappen die normaal gesproken weer opgenomen worden in de darmen. Er kan ook sprake zijn van subklinisch mestwater: dan komt er geen los water met de mest mee, maar zit het mestwater in de mestbal. Dit kun je zien door de mestbal plat te stampen op de stenen, en als er dan duidelijk water uitkomt is er sprake van subklinisch mestwater.
Bij dunne mest of diarree wordt er onvoldoende water uit de mest onttrokken. Bij mestwater wordt er wel voldoende water uit de mest gehaald, maar loopt er weer vocht terug de darmen in dat voor mestwater zorgt. Hoewel de precieze oorzaak net wat anders is vinden ze allebei hun oorsprong in een verminderde darmgezondheid. Het echt oplossen van het probleem komt dan ook vaak op een soortgelijke behandeling neer.
Hoe wordt mestwater veroorzaakt?
Mestwater is geen probleem op zich, het is een symptoom van iets wat er fout gaat in het lichaam. Naast dat het niet mooi is en oncomfortabel voor je paard is het dus belangrijk om de oorzaak te achterhalen en deze aan te pakken. Mestwater vindt meestal de oorsprong in een slechte darmgezondheid, en dat kan weer door een grote verscheidenheid aan factoren veroorzaakt worden. Het zegt iets over een probleem dat zich in het lichaam afspeelt. De meest voorkomende oorzaken van mestwater zet ik hier voor je op een rijtje, maar er zijn nog meer oorzaken dan deze.
Darmdysbiose
Bij een darmdysbiose is er sprake van een verstoorde darmflora. Waar een paard en diens darmflora idealiter in symbiose leven is dit bij veel paarden niet zo. Bij een symbiose eet het paard stoffen die de darmflora voeden en in ruil daarvoor maakt de darmflora voedingsstoffen aan die het paard nodig heeft. Bij een dysbiose produceert de darmflora stoffen die een nadelig effect hebben op de darmgezondheid van het paard. Kort gezegd kan een dysbiose verzuring van de darmen veroorzaken, en de darmwand kan niet goed tegen deze verzuring. Deze raakt geïrriteerd waardoor de minuscule gaatjes in de darmwand te ver open gaan staan en stoffen ongereguleerd door kunnen stromen naar het bloed. Er is dan sprake van een leaky gut of hyperpermeabele darm. Enerzijds kunnen er stoffen van in de darmen in de bloedbaan terechtkomen, maar er kan ook water van buiten de darmen terug de darmen in lopen, en het vermoeden is dat dit mestwater veroorzaakt.
Verkeerde voeding
Niet passende voeding is de belangrijkste oorzaak van een darmdysbiose. Wanneer een paard voeding krijgt die leidt tot een verzuring van de darmen kan dit voor mestwater zorgen. Voeding die aan deze verzuring bijdraagt is bijvoorbeeld voordroog (in plastic verpakt hooi), probiotica, bietenpulp (door pectines) en granen (kunnen niet goed verteerd worden in de dunne darm en stromen door naar de dikke darm waar ongewenste bacteriën ze als voeding gebruiken). Er zijn echter nog veel meer ongezonde producten in de voeding van onze paarden die bijdragen aan een dysbiose, en dat maakt de voeding een essentieel onderdeel van het oplossen van mestwater. Ook wanneer het hooi schimmels bevat of van een slechte kwaliteit is kan dit mestwater veroorzaken.
Wanneer je het voer van je paard van de ene op de andere dag aanpast kan dit ook voor mestwater zorgen. De darmen van een paard hebben de tijd nodig om aan ander voer te wennen, zeker als je bijvoorbeeld van hooi naar voordroog of van hooi naar gras gaat. Idealiter bouw je dit geleidelijk op over een periode van minimaal 2 weken zodat de darmflora zich er op aan kan passen.
Het voeren van korte vezels als gehakselde luzerne of grasmix kan ook leiden tot mestwater. Paarden kunnen ze niet goed kauwen waardoor ze te groot het spijsverteringsproces in gaan. Dit verstoort de darmperistaltiek, waardoor voer langer in de dikke darm blijft hangen. Dit leidt tot verkeerde fermentatie in de dikke darm en dit verstoort de darmflora met mestwater als gevolg.
Stress
Je hebt vast wel eens van ‘stressmest’ gehoord. Dat is vaak hele dunne mest of water wanneer je paard stress ervaart. Dit kan zich voordoen bij acute stress, maar zeker ook bij chronische stress, wanneer een paard standaard niet in zijn basisbehoeften voorzien wordt. Wanneer een paard in een staat van stress is gaat er meer bloed naar het hart, de longen en de spieren om te kunnen vluchten. Dit gaat ten koste van de bloedtoevoer naar het darmslijmvlies. Zeker wanneer er sprake is van chronische stress krijgt dit slijmvlies niet de tijd om te herstellen omdat de bloedtoevoer continu onvoldoende is. Dit leidt tot ontstekingen en als gevolg daarvan lijkt mestwater te ontstaan.
Maagzweren
Een paard dat maagzweren heeft heeft pijn, en ervaart als gevolg daarvan stress. Paarden met maagzweren (of een andere vorm van pijn die stress veroorzaakt) kunnen dus ook mestwater krijgen door de stress die hierbij ontstaat.
Slecht gebit
Wanneer een paard een slecht gebit heeft kan ruwvoer hier niet goed gemalen worden en dat heeft gevolgen voor de vertering verderop in de spijsvertering. Voeding komt dan te groot het spijsverteringskanaal in waardoor het niet goed verteerd kan worden. Het gebit van je paard moet minimaal 1x per jaar gecontroleerd worden door een tandarts of gebitsverzorger.
Zand in de darmen
Wanneer er zand in de darmen van je paard zit kan dit ook mestwater veroorzaken. Zand krijgen paarden binnen bij het eten van kort gras of wanneer ze hooi van de grond eten. Als een paard iets tekort komt, zich verveelt of last heeft van zijn maag kan hij ook bewust zand gaan eten.
Wormen
Als je paard een wormenbesmetting heeft kan dit ook in mestwater resulteren. Het is dan ook verstandig om een mestonderzoek te doen om vast te stellen of je paard een wormenbesmetting heeft. Het is vaak niet duidelijk of de darmproblemen in zo’n geval ontstaan door de wormenbesmetting of dat de wormenbesmetting ontstaat door de darmproblemen.
Conclusie
Je ziet het, mestwater kan door allerlei problemen veroorzaakt worden. Als je de oorzaak bij jouw paard wil achterhalen zou je moeten beginnen met dingen uitsluiten. Doe een mestonderzoek, geef een zandkuur, optimaliseer de voeding en laat de tandarts komen. Eventueel doe je een maagscopie. Zo kun je steeds meer dingen afvinken om tot de daadwerkelijke oorzaak te komen en deze gericht aan te gaan pakken.
Met het optimaliseren van de voeding van je paard help ik je graag. Met een voermeting meet ik met een biotensor precies uit wat jouw paard op dit moment nodig heeft én met welke kruiden en supplementen we de darmen het beste kunnen ondersteunen. Alle informatie over voermetingen vind je hier.
